13.10.2021
YURTDIŞI İSTİHDAM HİZMETLERİ İLE İLGİLİ HİZMET VE İŞLEMLER
Türk ve yabancı firmaların yurtdışındaki işlerinde çalıştırmak amacıyla verdikleri işgücü istemlerinin karşılanmasını; yurtdışında çalışmak için başvuran iş arayanların işlemlerinin yerine getirilmesini; firmaların işgücü ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için ilan izninin verilmesini; özel istihdam bürolarının yurtdışı istihdam hizmetlerinin düzenlemesine ilişkin işlemlerini; yurtdışı hizmet akitlerinin düzenlenmesi ve onaylanmasını; işçi ve işçi ailelerinin pasaport işlemlerini kapsamaktadır.
Yurtdışı İstihdam Hizmetleri İle İlgili Esaslar
- Yurtdışı ile ilgili iş ve işlemler aksine bir hüküm olmadıkça il müdürlükleri/hizmet merkezlerince yerine getirilir.
- Firmaların, il müdürlükleri/hizmet merkezleri ya da özel istihdam büroları kanalıyla veya kendilerinin doğrudan temin ettikleri işçilerle veya tayin ettikleri vekil arasında örneği Kurumca hazırlanan yurtdışı hizmet akdinin imzalanması ve il müdürlüklerine/hizmet merkezlerine onaylattırılması zorunludur.
- Türk firmaları hizmet akitleri onaylanmadan önce işçilerin sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin belgeyi il/şube müdürlüklerine ibraz etmek zorundadır.
- Kuruma intikal eden yurtdışı işgücü istemlerinin karşılanabilmesi için il müdürlükleri/hizmet merkezleri mevzuatta belirtilen usul ve esaslara aykırı olmamak kaydıyla gerekli tedbirleri almak konusunda yetkilidir.
- İl müdürlüklerine/hizmet merkezlerine işlem yaptırmak üzere başvuran her firma için dosya açılır.
Yurtdışı İşgücü İstemleri
Firmalar, yurtdışı iş gücü istemlerini Kurum kayıtlarından karşılamak veya yurtdışından aldıkları işlere kendi işçilerini götürmek ve sözleşmelerini onaylatmak için doğrudan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine/Hizmet Merkezlerine başvururlar.
Firmaların İbraz Edecekleri Belgeler
İşgücü isteminin karşılanması ya da ilan izni için firmaların aşağıda belirtilen belgeleri Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine/Hizmet Merkezlerine ibraz etmeleri gerekmektedir.
Türk Firmalarından İstenilecek Belgeler
- Ticaret Sicil Gazetesi örneği (bir defaya mahsus olmak üzere)
- Taahhüt işleri için işin alındığı ülkedeki dış temsilciliğimizden alınacak yazı veya İş Alındı Belgesi.
- Taahhüt işleri dışındaki işler için işyerinde çalıştırılacak işçi sayısını belirten dış temsilciliğimizden alınacak yazı veya Uygun Görüş Belgesi.
- Yurtdışında yapı, tesis, bakım, onarım işleri; sınaî ve teknolojik imalât, tesisat ve montaj işleri; işletme, yönetim, bakım ve idame işleri; proje, mühendislik, müşavirlik işleri yapacak olan firmalardan; Çevre ve Şehircilik Bakanlığından alınan Yurt Dışı Müteahhitlik Belgesi veya Yurt Dışı Geçici Müteahhitlik Belgesi.
- .Firmaların yürürlükte bulunan sosyal güvenlik mevzuatı hükümleri gereğince işçilerin sosyal güvenliğini sağladığına ilişkin belge.
- Firma yetkililerinin noterce onaylanmış imza sirküleri, işlemlerin vekil aracılığıyla yapılacağı hallerde vekaletname veya yetki belgesinin aslı ya da aslı görüldükten sonra Kurum tarafından onaylanacak örneği. Vekâletnamelerde “Kurum nezdinde hizmet akitlerini imzalamaya, ücretleri belirlemeye ve diğer tüm işlemleri yapmaya yetkilidir.” ibaresinin bulunması gerekir.)
- Türk firmaları tarafından asıl işveren-alt işveren ilişkisi kapsamında yurtdışına götürülecek işçiler için, işi alan asıl işverenin işi devrettiğine dair dilekçesi ve alt işverenlik sözleşmesi.
Yabancı Uyruklu Firmalardan İstenilecek Belgeler
- Firmanın kuruluşuna dair belgenin dış temsilciliklerimizce onaylı örneği veya yeminli tercüme bürolarınca yapılmış Türkçe çevirisi.
- Taahhüt işleri için işin alındığı ülkedeki dış temsilciliğimizce alınacak yazı veya İş Alındı Belgesi ile taahhüt işleri dışındaki işler için işyerinde çalıştırılacak işçi sayısını belirten dış temsilciliğimizden alınacak yazı veya Uygun Görüş Belgesi.
- Firma yetkililerinin noterce onaylanmış imza sirküleri, işlemlerin vekil aracılığıyla yapılacağı hallerde vekaletname veya yetki belgesinin aslı ya da aslı görüldükten sonra Kurum tarafından onaylanacak örneği. Vekâletnamelerde “Kurum nezdinde hizmet akitlerini imzalamaya, ücretleri belirlemeye ve diğer tüm işlemleri yapmaya yetkilidir.” ibaresinin bulunması gerekir.)
İşgücü İstemleri İçin İlan İzni Verilmesi
- Türk Firmalarından İstenecek belgeler (Sosyal güvenliğin sağladığına ilişkin belge hariç) ve Yabancı Uyruklu Firmalardan İstenecek belgeler ve yayımlanacak ilan metnini Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine/Hizmet Merkezlerine ibraz etmiş firmalara işgücü istemlerini gazete, internet veya benzeri araçlarla karşılayabilmeleri için ilan izni verilir.
- Firmaların yayımlayacakları ilanın bir örneği ile Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine/Hizmet Merkezlerine başvurmaları; ayrıca, ilan yabancı dilde yayımlanacak ise Türkçe metninin de başvuru esnasında verilmesi gerekir.
- Verilecek ilan izninin süresi alınan işin süresinden fazla olamaz. Aynı işle ilgili olmak ve alınan izindeki metin ile aynı olmak şartı ile izin süresince birden fazla ilan verilebilir.
- Yayımlanan ilan metni ile firmaların Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine/Hizmet Merkezlerine verdikleri ilan metni arasında farklılıklar olması halinde, firmadan, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine/Hizmet Merkezlerine verilen metne uygun olarak ilanın yeniden yayımlatılması istenir ve tekrarı halinde bir daha ilan için izin verilmez.
Almanya’ya Türk Firmaları İşçilerinin İstisna Akdi Çerçevesinde İstihdamına İlişkin Anlaşma Kapsamında İşçi Götürülmesi Süreci
1. Kota Tahsis Belgesi Verilmesi
• Kota Başvuru Formu (Sayfanın aşağısında yer alan linklerden edinilebilir.)
• Türkiye de mukim bir firma ile Almanya Federal Cumhuriyeti’nde mukim bir firma arasında, istisna akdine dayanarak, geçici bir iş yapmak üzere imzalanan, alınan işin süresi, işin maliyeti ve işin adresinin açıkça belirtildiği, Türk Konsolosluğundan veya yeminli tercüme bürosundan onaylı iş sözleşmesinin Türkçe çevirisi ile Almanca orijinali (Almanca orijinali, kota tahsisi yapıldıktan sonra fotokopisi alınarak kota ile birlikte firma yetkilisine iade edilir.)
• Firma yetkililerinin noterden onaylı imza sirküleri örneği
• Firmanın kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicil Gazetesinin aslı veya noterden onaylı örneği (ilk kuruluş gazetesi ve değişiklik olmuşsa son hali)
• Alman firmasının kuruluş kaydını gösterir belgenin yeminli tercüme bürosundan onaylı Türkçe çevirisi, (bu belge, iş alınan Alman firması değişmediği sürece bir defaya mahsusu alınır. Ancak Alman firmasının değişmesi halinde, yeni Alman firmasının kuruluş kaydı ilgili kota dosyasına konulur).
• Farklı aylarda farklı sayılarda işçi götürülecekse adam/ay çalışma planı.
2. Kota Tahsis Belgesi Sonrasında İşçilerin Sevk Edilmesi
Kota tahsis belgesi ile götürülmesi planlanan işçi bilgileri ile Stuttgart Çalışma Kurumuna başvurulur ve her bir işçi için ön çalışma izni alınır.
• Her bir işçi için ön çalışma izni belgesi
• Sosyal Güvenlik Kurumuna gerekli teminatı yatırılan her bir işçi için Türk mevzuatına bağlı kalacaklarını kanıtlayan A/T 1, ihtiyaç duyacakları sağlık yardımlarının karşılanması için de A/T 11 formülerleri (6 aydan uzun görevlendirmeler için A/T 6 formüleri düzenlenecektir)
A/T 11 formüleri düzenlenememesi halinde, düzenlemeye hak kazanıncaya kadar özel sigorta şirketlerine yaptırılacak sağlık sigortasına dair poliçe ile işçinin sigortalılık süresini gösterir SSK’dan alınacak belge aranır. Yaptırılacak hastalık sigortasının, hizmetler bakımından yasal bir Alman hastalık sigortası ile denk olması gerekir.
Yurtdışı istihdam hizmetleri kapsamında İŞKUR;
• Yurtdışındaki işlere işçi ve işçilere iş bulunması,
• İşverenlerle işçiler arasında yapılacak olan hizmet akitlerinin onaylanması,
• Yurtdışına gidecek işçilerin işlemlerinin yapılması
Süreçlerini yürütmektedir.
Yurtdışına işçi götürmek isteyen tüm işverenler yurtdışı istihdam hizmetleri kapsamındadır. Türkiye’den işçi götürerek yabancı bir ülkede çalıştırmak isteyen firmaların işçi teminine veya yurtdışında işçi olarak çalışmak isteyenlerin yurtdışına gönderilmesine aracılık etme konusunda, İŞKUR ve İŞKUR tarafından akredite edilmiş Özel İstihdam Büroları yetkilidir.
Yurtdışı ile ilgili iş ve işlemler Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezi Müdürlüklerince yerine getirilir. İşlem yaptırmak üzere başvuran her firma için Kurumumuzda bir dosya açılmaktadır.
Yurtdışındaki işlerinde işçi çalıştıracak firmalarca;
• Türk firmaları için ticaret sicil gazetesi örneği, yabancı uyruklu firmalar için kuruluşuna dair belgenin yetkili birim tarafından onaylı örneği veya yeminli tercüme bürolarınca yapılmış Türkçe çevirisi,
• Taahhüt işleri için işin alındığı ülkedeki yetkili birimden ya da ülkemizdeki yetkili Kamu Kurumundan alınacak yazı veya İş Alındı Belgesi; taahhüt işleri dışındaki işler için işyerinde çalıştırılacak işçi sayısını belirten yetkili birimden alınacak yazı veya Uygun Görüş Belgesi,
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığından alınan Yurt Dışı Müteahhitlik Belgesi veya Yurt Dışı Geçici Müteahhitlik Belgesi,
• Türk firmaları için Türkiye’de yürürlükte bulunan sosyal güvenlik mevzuatı hükümleri gereğince işçilerin sosyal güvenliğini sağladığına ilişkin belge,
• Firma yetkililerinin noterce onaylanmış imza sirküleri, işlemlerin vekil aracılığıyla yapılacağı hallerde vekâletname veya yetki belgesinin aslı ya da aslı görüldükten sonra Kurum tarafından onaylanacak örneği,
• Türk firmaları tarafından asıl işveren-alt işveren ilişkisi kapsamında yurtdışına götürülecek işçiler için, işi alan asıl işverenin işi devrettiğine dair dilekçesi ve alt işverenlik sözleşmesi,
Kurumun taşra teşkilatı birimlerine ibraz edilir.
Yabancı bir ülkeye işçi götürmek isteyen firmaların işgücü istemleri için Türkiye’de ilana çıkabilmeleri izne tabidir. Gerekli belgeleri ve yayımlanacak ilan metnini ibraz etmiş olma koşuluyla bu firmalara işgücü istemlerini gazete, internet veya benzeri araçlarla karşılayabilmeleri için Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezi Müdürlüklerince izin verilir.
İŞKUR tarafından akredite edilmiş Özel İstihdam Büroları yurtdışı işler için aracılık faaliyetinde bulunmaya yetkilidir.
Özel istihdam bürolarının yurtdışındaki işler için ilan yayımlayabilir. Özel istihdam bürolarının yurtdışındaki işler için yayımlayacağı ilanlar izne tabi değildir.
Yurtdışına işçi götürmek isteyen işverenlerle, İŞKUR ya da özel istihdam büroları kanalıyla veya kendilerinin doğrudan temin ettikleri işçiler arasında Kurumca hazırlanan “yurtdışı hizmet sözleşmesi”nin imzalanması ve Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezi Müdürlüklerine onaylattırılması zorunludur.
Yurtdışı Hizmet Sözleşmeleri İŞKUR tarafından hazırlanmış ve web sitesinde yararlanıcıların hizmetine sunulmuştur. (http://www.iskur.gov.tr/isveren/yurtdisi-istihdam/)
Hizmet sözleşmeleri işçi, işveren veya vekili tarafından imza edilir. İki dilde imzalanması gereken sözleşmelerde Türkçe ve yabancı dil karşılıkları bulunmaktadır.
Hizmet akitleri işçi, işveren veya vekili tarafından Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezi Müdürlükleri yetkililerinin huzurunda imzalanabileceği gibi, işçi ve işveren tarafından Kurum dışında imzalanmış olarak işveren veya vekilince getirilmesi suretiyle de imza edilerek onaylanabilir.
Yurtdışı Hizmet Sözleşmeleri üç nüsha olarak düzenlenir.
Onay işlemi tamamlanan sözleşme taraflarca Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerinde/Hizmet Merkezi Müdürlüklerinde imzalanmış ise bir nüshası işveren veya vekiline bir nüshası işçiye verilir, diğer bir nüshası ise Kurumda kalır. İşçi ve işveren tarafından il/şube müdürlüğü dışında imzalanmış olarak getirilen sözleşmeler ise “İşçi ve işverence hariçte imzalanmıştır.” şerhi ile onaylanmasına müteakip bir nüshası işveren veya vekiline verilir, bir nüshası işçinin sözleşmede belirtilen yazışma adresine il/şube müdürlüğünce taahhütlü olarak postalanır, diğer bir nüshası ise Kurumda kalır.
Yurtdışı hizmet sözleşmeleri genel olarak tek tip olmakla birlikte özel anlaşmalar çerçevesinde bazı ülkeler için farklılık göstermektedir. (Örnek: İsrail, Libya, Katar, Almanya)
Her iki ülkenin ekonomik işbirliğini teminat altına almak, Türk firmalarına Alman pazarına giriş olanağı sağlamak, işgücü piyasasının ihtiyaçları da gözetilmek suretiyle, Türk işgücüne istihdam olanağı yaratmak amacıyla; Hükümetimiz ile Almanya Federal Cumhuriyeti Hükümeti arasında “Türk Firmaları İşçilerinin İstisna Akdi Çerçevesinde İstihdamına İlişkin Anlaşma” 18 Kasım 1991 günü imzalanmış ve imzalandığı tarihten yürürlüğe girmek üzere 20.12.1991 günlü Resmi Gazete’de yayımlanmış sözleşmedir.
Türkiye de yerleşik bir firma ile Almanya Federal Cumhuriyeti’nde yerleşik bir firma arasında, istisna akdine dayanarak, geçici bir iş için gönderilen, Türk işçilerine ilişkin İstisna akdi işlemleri, 18 Kasım 1991 tarihinde imzalanan, “Türk Firmaları İşçilerinin İstisna Akdi Çerçevesinde İstihdamına İlişkin Anlaşma” ve anlaşmanın uygulanması hakkındaki “24.04.2004 tarihli ve 25442 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliğ” hükümleri doğrultusunda yürütülmektedir.
Yurtdışındaki firmalardan, şahsi başvuruları sonucu iş bulan ve bu ülkelerdeki yetkili makamlardan çalışmalarına imkân veren gerekli izni (çalışma, oturma iznini gösteren vize) almış olanlar kendi imkânları ile iş bulan olarak değerlendirilir. Bu kişiler için yurtdışı hizmet sözleşmesi düzenleme zorunluluğu yoktur.
İŞKUR, Yurtdışı İstihdam Hizmetleri kapsamında sunduğu hizmetlerden herhangi bir masraf karşılığı veya ücret talep etmemektedir.
İşçi ve işveren arasındaki hizmet akdinin uygulanmasından doğacak anlaşmazlıkların giderilmesi hizmet akdinde gösterilen yetkili mercilerce çözüme kavuşturulur.
25/10/2017 tarihinde yürürlüğe giren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile “dava şartı olarak arabuluculuk” ilk kez hukukumuza girmiş olan kurumu kapsamında; “Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır” hükmü getirilmiştir. Dolayısıyla yurtdışı istihdam hizmetleri kapsamında ücret alacağı ile ilgili hususlarda söz konusu mekanizmanın işletilmesi gerekmektedir.
Çalıştırılmak üzere yurtdışına götürülen işçilerin mağdur edildiğine dair resmi makamlardan gelen veya yurt dışına götürmek maksadıyla işçilerden menfaat temin edildiğine dair belgeler mevcut olması durumunda işveren böyle bir mağduriyetin veya menfaat temininin mevcut olmadığını ispat etmedikçe yeni hizmet sözleşmeleri onaylanmamaktadır.
Mahkeme kararlarıyla, işçi simsarlığı ve benzeri nedenlerle ceza alan gerçek veya tüzel kişilerin veya bunların vekillerinin yurt dışına işçi götürme talepleri kabul edilmemektedir.
Yurtdışı İstihdam Hizmetleri kapsamında 2021 yılı için;
• İzin almadan yurtdışı ilanları yayınlayan gerçek ve tüzel kişilere fiilin her bir tekrarında 5.896.-TL,
• Kurumdan izin almadan yurt dışına işçi götürmek için ilan veren gerçek veya tüzel kişilere 9.832.-TL,
• Kurumdan izin almadan yurtdışına işçi götüren gerçek ve tüzel kişilere her bir fiil için 98.341.-TL,
• Yurtdışına işçi götürme izni olsun olmasın Kuruma onaylatılmayan her bir hizmet akdi için işverenlere 1.963.-TL,
• Onaylatılmayan her bir hizmet akdi için özel istihdam bürolarına 1.963.-TL
İPC uygulanmaktadır.
KAREN AUDIT – YASAL UYARI
Kaynak: İŞKUR
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Karen Audit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
