Şirketlerin bazı pozisyonlar için çalışanlarına konut tahsis etmesi, özellikle büyük şehirlerde sıkça başvurulan bir uygulamadır. Peki, bu tür konut kiralamalarında yapılan kira ödemeleri vergi matrahından düşülebilir mi? Kiralanan gayrimenkuller gider olarak kabul edilir mi? Bu işlemlerde gelir vergisi stopajı uygulanır mı?
Bu yazımızda, çalışanlara tahsis edilen konutların kira ödemelerinin Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi açısından nasıl değerlendirileceğini ve dikkat edilmesi gereken hususları açıklıyoruz.
Çalışanlara Tahsis Edilen Konutlar Ücret Sayılır mı?
Evet. Bir çalışana tahsis edilen konut, para ile temsil edilebilen menfaat kapsamına girer ve ücret olarak değerlendirilir. Bu nedenle konut kira bedeli, çalışanın bordrosuna brüt olarak yansıtılmalı ve bu tutar üzerinden gelir vergisi stopajı yapılmalıdır.
Kira Ödemesi Gider Olarak Yazılabilir mi?
Evet. Kiralanan konutun çalışanlar için tahsis edilmesi nedeniyle yapılan kira ödemeleri, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca genel gider kapsamında kabul edilerek kurum kazancından indirilebilir. Ancak bu giderlerin;
- Ticari faaliyetin icrası için gerekli olması,
- Belgelenmiş olması,
- Personele sağlanan menfaatin ücret kapsamında brütleştirilerek bordroya yansıtılması
şarttır.
Konutun Bordroya Dahil Edilmesi Nasıl Yapılır?
Kiralanan konutun emsal kira bedeli esas alınarak ilgili personelin ücretine eklenmesi gerekir. Bu brütleştirilmiş tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi hesaplanarak çalışanın maaş bordrosuna eklenmelidir.
Kira Stopajı Uygulaması Bu Durumda Nasıl Etkilenir?
Konutun mülk sahibine yapılan kira ödemesi brüt kira bedeli üzerinden değerlendirilir ve mevcut düzenlemelere göre %20 oranında gelir vergisi stopajı (GVK 94. madde) yapılır. Bu stopaj, konut sahibine ödenen kira üzerinden ödeyen şirket tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilir.
Bu Uygulamanın Vergisel Riskleri Var mı?
Evet. Eğer tahsis edilen konut, bordroya dahil edilmeden sadece kira gideri olarak muhasebeleştirilirse, bu durum vergi incelemelerinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirilir. Ayrıca, eksik beyan edilen stopaj vergisi nedeniyle vergi cezası riski doğar.
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Belgeler Nelerdir?
- Kira sözleşmeleri
- Konutun emsal kira bedeline dair belgeler
- Bordroda yer alan ek menfaat hesaplamaları
- Yapılan stopaj ödemelerine dair beyanname ve tahakkuk fişleri
Bu belgelerin eksiksiz düzenlenmesi ve muhafaza edilmesi zorunludur.
Sonuç
Çalışanlara konut tahsis etmek isteyen şirketler için bu tür kira ödemeleri, vergisel açıdan hem avantaj hem de risk barındırır. Doğru şekilde bordroya yansıtılmış ve belgelenmiş kira giderleri, şirket açısından kurum kazancından indirilebilir. Ancak bu işlemler yasal çerçevede yapılmazsa, vergi ziyaı ve ceza ile karşılaşılması mümkündür.
Firma ve işleminize özel durumlar olabileceğini göz önüne alarak mali müşavirinizden görüş almayı unutmayınız!
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
Sayı : 62030549-125[8-2017/406]-93940 29.01.2018
Konu :Şirket çalışanlarına tahsis edilmek üzere kiralanan gayrimenkul için yapılan kira ödemelerinin gider olarak dikkate alınıp alınmayacağı
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, Şirket personelinizin kullanımına tahsis edilmek üzere İstanbul ilinde ve il dışında kiralayacağınız konutlara ilişkin yapacağınız kira ödemelerinin kurum kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız görüşleri aşağıda açıklanmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6’ncı maddesinde kurumlar vergisinin mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış olup Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesinde safi kazancın tespit edilmesinde indirilecek giderler sayılarak (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde indirilebileceği hükmüne yer verilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61’inci maddesinin birinci fıkrasında, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.”;
63’üncü maddesinde de, “Ücretin gerçek safi değeri işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından aşağıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan miktardır.
…
Hizmet erbabına verilen ayınlar, verildiği gün ve yerdeki ortalama perakende fiyatlarına göre; konut tedariki ve sair suretle sağlanan menfaatler, konutun emsal kirasına veya menfaatin emsal bedeline göre değerlenir.” hükümleri yer almıştır.
Aynı Kanunun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61’inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104’üncü maddelere göre tevkifat yapılacağı hükme bağlanmış olup 96’ncı maddesinde vergi tevkifatının, 94’üncü madde kapsamına giren nakten veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacağı, bu maddede geçen hesaben ödeme deyiminin, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade edeceği, vergi tevkifatının, ücretler dışında kalan ödemelerde gayrisafi tutarlar üzerinden yapılacağı, kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde bu verginin, bilfiil ödenen miktar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre; Şirketiniz tarafından kiralanarak personelinize tahsis edilen konutların, personele sağlanan menfaat olarak ücret kapsamında değerlendirilmesi gerekmekte olup gayrimenkul için ödenen kira tutarının brütleştirilerek bordroya dahil edilmesi ve bu tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca tevkifat yapılması gerekmektedir.
Diğer taraftan, ücret niteliğindeki bu bedellerin Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında kurum kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
…
Özelge esas alınarak hazırlanan ve Şirketin Kiraladığı Konutların Vergisel Boyutu ile ilgili: 10 Soru 10 Cevap
1. Şirket çalışanı için kiralanan bir konut vergisel olarak nasıl değerlendirilir?
Bu tür konutlar, çalışana sağlanan menfaat olarak kabul edilir ve ücret kapsamında değerlendirilir. Bu nedenle çalışanın bordrosuna yansıtılması gerekir.
2. Konutun bordroya yansıtılması nasıl yapılır?
Konutun emsal kira bedeli esas alınarak, brütleştirilmiş tutar çalışanın maaş bordrosuna eklenir ve bu tutar üzerinden gelir vergisi stopajı yapılır.
3. Bu kira ödemesi kurumlar vergisi açısından gider olarak yazılabilir mi?
Evet. Konut kira bedelleri, GVK 40. madde kapsamında ticari faaliyetin devamı için yapılmış gider sayılır ve kurum kazancından indirilebilir.
4. Kira ödemesi nasıl belgelendirilmelidir?
Her konut için mutlaka kira sözleşmesi düzenlenmeli ve ödemeler belgelenmelidir. Ayrıca bordroda gösterilen kira tutarı ile sözleşmedeki bilgiler uyumlu olmalıdır.
5. Konut için mülk sahibine yapılan kira ödemelerinde stopaj gerekir mi?
Evet. Mülk sahibi gerçek kişi ise kira üzerinden %20 oranında gelir vergisi stopajı yapılmalı ve şirket tarafından muhtasar beyanname ile bildirilmelidir.
6. Tüm kira ödemeleri bu kapsama girer mi?
Hayır. Eğer kira, şirket faaliyetleri için değil de çalışanın kişisel ihtiyacına yönelik ve bordroya yansıtılmadan ödeniyorsa, kanunen kabul edilmeyen gider sayılır.
7. Brütleştirilen kira tutarı üzerinden başka vergiler hesaplanır mı?
Evet. Gelir vergisi dışında damga vergisi de hesaplanır ve çalışanın brüt geliri üzerinden kesinti yapılır.
8. Konut tahsisinin belgelenmesi dışında başka ne gereklidir?
Konutun şirkete ait olmadığını ve kira ödemesi yapıldığını gösteren belgelerle birlikte, konutun çalışanın işyerine bağlı kullanımı net şekilde açıklanmalıdır.
9. Vergi denetimlerinde bu konu nasıl incelenir?
Vergi denetimlerinde, bordroya yansıtılmadan yapılan kira ödemeleri dikkatle incelenir. Eğer yansıtılmamışsa, bu giderler reddedilir ve vergi cezası riski doğar.
10. Bu tür konut tahsisleri şirketler için avantajlı mı?
Evet, doğru şekilde yapıldığında hem çalışana sosyal destek sağlanır hem de gider olarak yazılarak vergi avantajı elde edilir. Ancak yanlış uygulamalar risklidir.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
