Hanehalkı bütçe araştırmasının 2019 yılı sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı %24,1 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı %20,8 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları, üçüncü sırayı ise %16,5 ile ulaştırma harcamaları aldı.

Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama türleri ise %2,2 ile sağlık, %2,5 ile eğitim hizmetleri ve %3,1 ile eğlence ve kültür harcamaları oldu.

Harcama türlerine göre hanehalkı tüketim harcamasının dağılımı (%), 2018, 2019

Eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2 465 TL oldu

Hanelerin tüketim harcamalarını karşılaştırılabilir hale getirmek amacıyla hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak elde edilen eşdeğer fert başına tüketim harcaması kullanılmaktadır.

Eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2018 yılında 2 181 TL iken 2019 yılında 2 465 TL olarak tahmin edildi.

Toplam harcamalardaki payı en fazla artan grup gıda ve alkolsüz içecekler oldu

Araştırma sonuçlarına göre, gıda ve alkolsüz içeceklerin payı bir önceki yıla göre 0,5 puanlık artışla %20,3’ten %20,8’e yükseldi. Alkollü içecek, sigara ve tütün harcamalarının payı %4,0’dan %4,3’e, giyim ve ayakkabı harcamalarının payı %4,8’den %5,0’a, konut ve kira harcamalarının payı %23,7’den %24,1’e, eğlence ve kültür harcamalarının payı %2,9’dan %3,1’e, eğitim hizmetlerinin payı %2,3’ten %2,5’e ve çeşitli mal ve hizmetlerin payı ise %4,9’dan %5,1’e yükseldi.

Diğer taraftan, mobilya ve ev eşyaları harcamalarının payı %6,5’ten %6,4’e, ulaştırma harcamalarının payı ise bir önceki yıla göre 1,8 puanlık düşüşle %18,3’ten %16,5’e geriledi. Ayrıca haberleşme harcamalarının payı %3,8’den %3,6’ya düştü.

Sağlık harcamalarının payı %2,2 ve lokanta ve otel harcamalarının payı %6,5 ile 2019 yılında değişmeyerek aynı kaldı.

Harcama türlerine göre harcama paylarının değişimi (%), 2018, 2019

Gıda harcaması içerisinde en fazla payı et, balık ve deniz ürünleri aldı

Gıda ve alkolsüz içeceklere yapılan harcamalarda en büyük payı %19,4 ile et, balık ve deniz ürünleri alırken, bunu %17,8 ile ekmek ve tahıllar, %16,6 ile sebzeler, %13,9 ile süt, peynir ve yumurta izledi. En düşük paya sahip harcama grupları ise, %2,3 ile diğer gıda ürünleri, %3,2 ile kahve, çay ve kakao, %3,8 ile alkolsüz içecekler olarak sıralandı.

  Gıda harcamalarının dağılımı (%), 2018                                                   Gıda harcamalarının dağılımı (%), 2019

Düşük gelirli haneler, yüksek gelirlilere göre gıdaya iki kat daha fazla pay ayırdı

Gelire göre sıralı %20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının 2019 yılındaki dağılımına bakıldığında; en düşük gelir grubu olan birinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları, konut ve kira harcamalarına %31,2, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %30,7, ulaştırma harcamalarına %9,0 ve mobilya ve ev eşyası harcamalarına %5,3 pay ayırdı.

En yüksek gelir grubu olan beşinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları ise, konut ve kira harcamalarına %20,1, ulaştırma harcamalarına %20,0, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %15,3 ve lokanta ve otel harcamalarına %8,1 pay ayırdı.

Gelire göre sıralı %20’lik gruplarda tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (%), 2018, 2019

Temel gelir kaynağına göre harcama kalıpları değişti

Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına %22,4, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %19,0 ve ulaştırma harcamalarına %17,7 pay ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına %20,4, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %19,8 ve ulaştırma harcamalarına ise %19,2 pay ayırdı.

Temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (%), 2019

Bu konu ile ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlanma tarihi Temmuz 2021’dir.