14.12.2021

1999’dan bu yana 4a’lı çalışmakta olduğu bir limited şirketin hissesini devir alan bir kişi (gün kesintisi yok) 4/b bağ kura geçmek zorunda mı?

Kişinin çalıştığı şirkete ortak olması halinde 4’a sigortalılığının devam etmesini sağlayan tebliğ yürürlükten kaldırılmış olup ortaklığı bulunan işyerinde 4b’li sigortalı olması gerekmektedir.

Sigortalılık Kapsamı

Bir işverenin emrinde hizmet akdiyle çalışanlar,
Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar,
Kamu idarelerinde kamu görevlisi olarak çalışanlar
Tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar
Tarımda hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar
İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler,

sigortalılık kapsamındadır.

Ayrıca, Sigortalılık kapsamında, 6111 sayılı Kanunla;

10 günden az çalışması olan ticari taksi ve dolmuş şoförlerinin primlerini kendileri ödeyerek sigortalı olmalarına imkan tanınmıştır.
10 günden az çalışması olan sanatçıların da primlerini kendileri ödeyerek sigortalı olmaları sağlanmıştır.

Sigortalılık Statüleri

Mülga 506 sayılı Kanuna tabi olarak hizmet akdiyle çalışanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi,
Mülga 506 sayılı Kanunun 85 ve 86 ıncı maddeleri kapsamındaki isteğe bağlı ve topluluk (avukat ve noterler) sigortasına tabi olarak prim ödeyenler, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi,
Bazı maddeleri mülga 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında tarım işlerinde hizmet akdiyle ve süreksiz çalışanlardan, Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla sigortalılıkları devam edenler veya 1/3/2011 tarihinden itibaren tarımda hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi,
Mülga 1479 sayılı Kanun kapsamında kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi,
Mülga 1479 sayılı Kanunun 79 ncu maddesi kapsamında isteğe bağlı sigortaya prim ödeyenler, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi,
Mülga 2926 sayılı Kanuna göre tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi,
Bazı maddeleri mülga 5434 sayılı Kanunun 12 nci maddesi kapsamında isteğe bağlı primi ödeyen kamu görevlileri, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi,
Bazı maddeleri mülga 5434 sayılı Kanun kapsamında kamu görevlisi olarak görev yapanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi

kapsamında sigortalı sayılacak ve Kanunun yürürlük tarihinden sonra da bu statüleri devam edecektir.

Bağımsız Çalışanların Primlerini Ödemeleri

Bağımsız Çalışanların Prim Tahakkuk ve Tahsilat İşlemleri

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları, prime esas günlük kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartıyla, sigortalı tarafından beyan edilecek günlük kazancın otuz katıdır. Prime esas kazanç beyanları Kuruma verilecek beyan formu ile yapılabildiği gibi e-Devlet üzerinden de yapılabilmektedir.

Her ay için ödenmesi gereken prim borçları, prim borcunun ait olduğu ayı takip eden ayın son gününe kadar Kurumun anlaşmalı olduğu Banka, Kredi kuruluşu, PTT vasıtasıyla ve internet üzerinden e-SGK aracılığıyla ödenebilmektedir.

6745 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesine eklenen fıkra ile Kuruma primlerini düzenli ödeyen 4/1-b kapsamındaki sigortalıların aylık sigorta prim ödemelerinde 5 puanlık indirim yapılması sağlanmıştır. Uygulama ile isteğe bağlı sigortalılar ve muhtar sigortalılar hariç 4/1-b kapsamındaki sigortalıların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanmaktadır.

2021 yılında geçerli olan asgari ücret (3.577,50 TL) dikkate alındığında teşvikten yararlanan ve yararlanmayan 4/1-b kapsamındaki sigortalılar için aylık ödenmesi gereken prim tutarları şu şekildedir;

STATÜ (4/1-b)	EN DÜŞÜK AYLIK PRİM(TL)	EN YÜKSEK AYLIK PRİM (TL)
Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar	1.234,24	9.256,83
Teşvikli Tutar (5 Puanlık İndirim Uygulaması İle)	1.055,36	7.915,26
Aylık Sağlanan Kazanç	178,88	1.341,57

4/1-b kapsamındaki sigortalılara yönelik olarak sağlanan diğer bir teşvik uygulaması da “Genç Girişimci Teşviki”dir. 7143 sayılı Kanunla 01.06.2018 tarihinden itibaren uygulamaya koyulan teşvik ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 nci maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 18 yaşını doldurmuş ve 29 yaşını doldurmamış olanlardan 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında ilk defa sigortalı sayılan gerçek kişilerin primleri 1 yıl süreyle prime esas kazanç alt sınırı üzerinden Hazine tarafından karşılanmaktadır. Hazinece karşılanan bir yıllık sigorta prim toplamı teşvikten yararlanan her bir sigortalı için 2021 yılında 14.810.88 TL olmaktadır.

4/1-a kapsamındaki Tarım Sigortalıları

Tarımda hizmet akdiyle çalışanlar:
Tarımsal faaliyetlerde hizmet akdi ve sürekli çalışanların sigortalılıkları, eskiden olduğu gibi devam ettirilecek ve hizmet akdi statüsünde sayılacaktır.
Tarımda hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar:
- Tarımsal faaliyetlerde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlardan (2925 sayılı Kanun kapsamında); Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla bu kapsamda olanların sigortalılıkları, Kanunun yürürlük tarihinden sonra da devam ettirilecek, ancak bunlar ayrıca % 12,5 genel sağlık sigortası primi ödeyerek, genel sağlık sigortası kapsamına alınacaklardır. Kanunun yürürlük tarihinden (1/10/2008) sonra bu sigortalılık kapsamında tescil kabul edilmeyecektir. Daha açık ifadelerle, sadece mevcutların sigortalılıkları devam ettirilecek, Kanunun yürürlük tarihinden sonra bu kapsamda çalışanlar ancak isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sigortalı olarak kabul edileceklerdir.
- 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle tarımda hizmet akdiyle süreksiz çalışanların sigortalı olmalarına tekrar imkan tanınmıştır. 1/3/2011 tarihinden itibaren bu tür faaliyetlerde çalıştıklarını belgelemeleri halinde 2011 yılında her ay için asgari günlük ücretin 18 katı ve her yıl birer puan artırılmak kaydıyla prim ödemeleri ve her ay gün hizmet kazanmaları öngörülmüştür. Bu kapsamda sigortalı olmak isteyenlerin; SGK internet sitesinde örneği yer alan “Tarım İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi”ni ikametlerinin bulunduğu muhtarlık ile ikamet ettikleri veya çalıştıkları il ya da ilçede bulunan tarım müdürlüklerine onaylatıp sosyal güvenlik il müdürlükleri/merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir. Orman köylülerinden bu Kanuna göre sigortalı olmak; isteyenlerin de yine SGK internet sitesinde yer alan “Orman İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi” ni ikametlerinin bağlı bulunduğu çevre ve orman il müdürlükleri ya da orman bölge müdürlüklerine veya kalkınma kooperatiflerine onaylatıp bağlı bulunulan sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.
- Tarımda kendi nam hesabına bağımsız çalışanların sigortalılıkları, Kanunun yürürlük tarihinden sonra da devam ettirilecek, Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa bu kapsamda çalışanlar da sigortalılık kapsamına alınacaktır. Bu kapsamda çalışanlar, Kanunun yürürlüğe girdiği yıl için tarımsal faaliyetlerden elde ettikleri yıllık; kazançlarının masraflar düşüldükten sonra aylık ortalamasının Kanunla belirlenen prime esas günlük kazancın 15 katı olanlar sigortalılık kapsamına alınacaklar ve primlerini de prime esas kazancın 15 katı olarak ödeyeceklerdir. Bu şekilde sigortalılık kapsamı ve ödenecek prim miktarı, her sonraki yıl için birer puan artırılmak suretiyle uygulanacak ve prime esas kazancın 30 katına ulaşıncaya kadar artış devam ettirilecek ve 30 katında sabitlenecektir.

Bu kapsamda sigortalı olmak isteyenlerin bulundukları yerdeki ziraat odası, bulunmadığı yerlerde de tarım il/ilçe müdürlüklerin alacakları belge ise sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekmektedir.

6111 sayılı Kanunla tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlardan 65 yaş ve üzeri olanların talepleri halinde sigortalılık kapsamı dışında tutulmaları öngörülmüştür.

Ticari Taksi Şoförlerinin Sigortalılığı (Ek-6)

6111 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle Kanuna eklenen ek 6 ıncı madde ile 1/3/2011 tarihinden itibaren ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlardan bir veya birden fazla kişi yanında kısmi iş sözleşmesiyle bir ay içinde 10 günden az çalışanlara, kendileri tarafından prim ödemeleri imkanı sağlanmıştır. Bu sigortalılar, 5510 sayılı Kanunun hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılacaktır.

Şartları

Hizmet akdi, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmama (tarım da dahil) ve kamu görevlisi olarak çalışmama,
İsteğe bağlı sigortalı olmama,
Banka sandıklarına tabi çalışmama,
Gelir veya aylık almama,
18 yaşını doldurmuş olma,

şartlarını taşımaları gerekmektedir.

Müracaat Şekli

Bu sigorta kolu kapsamına dahil olmak isteyenler, SGK internet sitesinde örneği yer alan “Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi”ni, toplu taşıma aracı sahibinin bağlı bulunduğu meslek odası ya da meslek kooperatiflerince onaylatarak, araç sahibiyle şoför arasında imzalanan kısmi süreli iş sözleşmesi ile birlikte şoförlük mesleğini yaptıkları sosyal güvenlik il müdürlükleri/merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Toplu taşıma aracı sahibinin beyanı ve bağlı olduğu odanın onayının bulunmadığı işe giriş bildirgeleri işleme alınmayacaktır. Ay içerisinde birden fazla toplu taşıma aracı sahibinin yanında çalışılması veya yeni bir toplu taşıma aracı sahibiyle çalışmaya başlanılması halinde, her bir araç sahibiyle yapılan kısmi süreli iş sözleşmelerinin de SGK’ya verilmesi gerekmektedir.

Sağlanan Haklar

Bu sigortalılara, 5510 sayılı Kanuna göre gerekli şartları yerine getirmeleri halinde kendilerine malullük ve yaşlılık aylığı, ölümleri halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak, kendileri ya da bakmakla yükümlü oldukları kişiler, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık yardımlarından yararlanacaklardır.

Prim İşlemleri

2021 yılı için, Ek-6 sigortalılarının ödemeleri gereken aylık prim tutarı; prime esas günlük kazanç tutarının 28 katı üzerinden hesaplanmaktadır. Prime esas kazancın hesaplanacağı gün sayısı her yıl bir puan artırılarak 2023 yılında 30 güne ulaştığında sabitlenecektir. Buna göre 2021 yılı için, asgari ücret üzerinden prime esas kazanç beyanında bulunan bir Ek-6 sigortalısının ödemesi gereken aylık prim tutarı: 3.577,50 TL × %32,5 × 28 ÷ 30= 1.085,18 TL’dir. Bu kapsamdaki sigortalıların %3 oranındaki işsizlik primini de ödeyerek işsizlik sigortasına tabi olmayı talep etmeleri halinde ödemeleri gereken aylık prim tutarı 3.577,50 TL × %35,5 × 28 ÷ 30= 1.185,35 TL olmaktadır.

Sanatçıların Sigortalılığı

6111 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle Kanuna eklenen ek 6 ıncı madde ile 1/3/2011 tarihinden itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarların, ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanların kendileri tarafından prim ödemelerine imkan sağlanmıştır. Bu sigortalılar Kanunun hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılacaktır.

Şartları

Bu kapsamda sigortalı olmak isteyenlerin;

Hizmet akdi, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmama (tarım da dahil) ve kamu görevlisi olarak çalışmama,
İsteğe bağlı sigortalı olmama,
Banka sandıklarına tabi çalışmama,
Gelir veya aylık almama,
18 yaşını doldurmuş olma,

şartlarını taşımaları gerekmektedir.

Müracaat Şekli

Bu kapsamda sigortalı olmak isteyenler, SGK internet sitesinde örneği yer alan “Sanatçı Olarak Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi”ni bağlı bulunulan meslek birliği veya sendika ya da Kültür ve Turizm Bakanlığının merkez ve taşra birimlerince onaylanarak, sanatçı ve işvereni arasında imzalanan kısmi süreli iş sözleşmesi ile ikamet edilen ildeki sosyal güvenlik il müdürlükleri/merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Ay içerisinde birden fazla işverenin çalışılması veya yeni işveren yanında çalışmaya başlanılması halinde, her bir işverenle yapılan kısmi süreli iş sözleşmelerinin de Kuruma verilmesi gerekmektedir.

Sağlanan Yardımlar

Bu sigortalılara, 5510 sayılı Kanuna göre gerekli şartları yerine getirmeleri halinde kendilerine malullük ve yaşlılık aylığı, ölümleri halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak, kendileri ya da bakmakla yükümlü oldukları kişiler genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık yardımlarından yararlanacaklardır.

Kaynak: ismmmo,GİB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.