2024 Yılında İşe Başlayan Mükellefler İçin Enflasyon Düzeltmesi Nasıl Uygulanacak?

2024 hesap dönemi içinde faaliyete başlayan mükellefler için enflasyon düzeltmesi konusunda bazı tereddütler yaşanabiliyor. Özellikle bilanço esasına göre kazanç tespiti yapan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri açısından, yıl başında yapılan düzenlemeler sonrası hangi bilançolarda düzeltme yapılacağı önemli bir konu haline geldi.

31.12.2023 Tarihli Bilançoya Düzeltme Yok

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun geçici 33. maddesi, sadece 2023 hesap dönemi sonu itibarıyla düzenlenecek bilançoların düzeltilmesini kapsıyor. Bu nedenle, 2024 yılında yeni işe başlayan mükelleflerin, işe başlama anında düzenledikleri dönem başı bilançoları için enflasyon düzeltmesi yapmaları gerekmiyor. Çünkü söz konusu düzeltme sadece 2023 yılına özel bir uygulamadır.

Enflasyon Düzeltmesi Şartları Sonradan Oluşursa Ne Olur?

Yeni işe başlayan bir mükellef için enflasyon düzeltmesi tamamen şartların gerçekleşmesine bağlıdır. Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi uyarınca, enflasyon düzeltmesi yapılabilmesi için:

• Son üç yıllık dönemde fiyat endeksinde %100’den fazla artış olması,
• Son bir yıllık dönemde ise %10’dan fazla artış yaşanması gerekir.

Bu şartlar sağlandığında, işe başladıktan sonra bu kriterlerin oluştuğu geçici vergi dönemi sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapılmaya başlanır.

Uygulama Örneği

15 Şubat 2024 tarihinde işe başlayan ve takvim yılı esaslı kazancını bilanço usulüne göre tespit eden bir mükellef düşünelim. Bu mükellef için 31 Aralık 2024 tarihli bilançosu için enflasyon düzeltmesi şartları oluştuğu için, bu tarihte hazırlanacak bilançoda düzeltme yapılması gerekir.

Sonuç

• 2024 yılında işe başlayan mükellefler, dönem başı bilançoları için enflasyon düzeltmesi yapmaz.
• Ancak enflasyon düzeltmesi şartları sonraki geçici vergi dönemlerinde oluşursa, bu dönemler itibarıyla düzeltmeye başlanır.
• Uygulama Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi kapsamında yapılır.

Bu kapsamda, yeni işe başlayan mükelleflerin enflasyon düzeltmesine dair yükümlülükleri, işe başlama tarihi ve geçici vergi dönemlerindeki fiyat endeks değişimleri dikkate alınarak belirlenir.

 

---

Buna ilişkin açıklama 555 seri no.lu VUK Tebliği’nin; 42’nci maddesinde açıklanmıştır. Buna göre 2024 yılı içinde işe başlayan bilanço esasına tabi gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri dönem başı bilançoları üzerinde söz konusu maddeye istinaden düzeltme yapılmayacaktır.

Adı geçen madde aşağıda verilmiştir.

“2024 hesap dönemi içinde işe başlayan ve kazançları bilanço esasına göre tespit edilen gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri

MADDE 42- (1) 213 sayılı Kanunun geçici 33 üncü maddesi 31/12/2023 tarihli bilançonun (2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun) düzeltilmesine ilişkin olup 2024 hesap dönemi içinde işe başlayan ve kazançları bilanço esasına göre tespit edilen gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından dönem başı bilançoları üzerinde söz konusu maddeye istinaden düzeltme yapılmayacaktır.

(2) Anılan mükelleflerce, işe başlama tarihinden sonra (213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin A fıkrasında yer alan) enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmesi halinde, mezkûr fıkra uyarınca şartların gerçekleştiği geçici vergi dönemi sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapılmaya başlanacaktır.

Örnek: 15/2/2024 tarihinde işe başlayan, kazancı bilanço esasına göre tespit edilen ve hesap dönemi takvim yılı olan tacir Bay (A), işe başladığı geçici vergi dönemi sonu olan 31/3/2024 tarihi itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının oluşması halinde, 31/3/2024 tarihli geçici vergi matrahını (enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümlere göre) düzeltilen 31/3/2024 bilançosuna göre tespit etmesi ve izleyen geçici vergi dönemlerinde ve içinde bulunulan hesap dönemi sonunda da enflasyon düzeltmesi yapması gerekmektedir.”